ماشین گندگی و انواع آن برای یک ضخامت کردن چوب ها و همچنین برای به دست آوردن تعداد زیادی قطعات چوبی با ضخامت یا عرض یکسان، از ماشین گندگی استفاده می شود. گندگی در بازار به عرض صفحه یعنی اندازه ی عرض دهانه ی ورودی چوب شناخته می شود. به طور مثال منظور از گندگی 40، این است که عرض صفحه و یا طول تیغچه رنده گندگی 40 سانتیمتر است. به لحاظ نحوه هدایت صفحه و تنظمات، ماشین های رنده گندگی به دو گروه 1- بالابر اتوماتیک ( تنظیم صفحه خودکار) و 2- بالابر دستی تقسیم می شوند.

1- در این نوع صفحه ی تنظیم ضخامت تنها با استفاده از دو دکمه که یکی صفحه را بالا برده و دیگری آنرا پائین می آوردف حرکتکرده و به اندازه ی مورد لزوم تنظیم می شود و البته این بدان معنا نیست که صفحه ی ماشین با دست بالا و پائین نمی رود. در واقع در این ماشین ها بالابر دستی نیز وجود دارد تا وقتی بالابر اتوماتیک از کار می افتد یا نیازی به استفاده از آن نیست، مورد استفاده قرار می گیرند.

2- در نوع دیگر بالابر با دست حرکت کرده و صفحه را به اندازه ی لازم بالا یا پائین برده و تنظیم می کند. کاربرد ماشین رنده گندگی گندگی بر خلاف کف رنده که چوب را از زیر رنده می کند، قطعه کار را از رو رنده می نماید. بنابر این باید حداقل یک طرف چوب ها دارای سطح صاف و مسطح باشد ( یعنی قبلا کف رنده شده باشد.) در غیر اینصورت نمی توان انتظار داشت که نتیجه ی مطلوب حاصل شود. از ماشین گندگی علاوه بر اینکه می توان برای یک ضخامت کردن قطعات چوبی سود جست، برای به دست آوردن عرض یکسان تعداد زیادی قطعات چوبی نازک نیز می توان استفاده کرد ولی این عمل، باید با تکنیک خاصی انجام شود.

باید چند قطعه چوب در کنار هم و به طور همزمان به داخل رنده گندگی هدایت شود زیرا راندمان کار افزایش یافته و همچنین از کج شدن چوب ها نیز جلو گیری می شود.قطعاتی که با یکدیگر زیر ماشین می روند، اختلاف اندازه ی زیادی نداشته باشند. زیرا بیش از اندازه نمی توان به ماشین بار داد.

معرفی قسمت های مختلف رنده گندگی و عملکرد هر یک

بالابر دستی
محل خروج پوشال
صفحه ی تنظیم ضخامت
کلیدقطع و وصل

ماشین های کوچک با موتور های کم قدرت را می توان با کلید های معمولی یک مرحله ای راه اندازی کرد. ولی برای ماشین های قوی و پرقدرت تر، به دلیل شدت جریانی که از شبکه می کشند باید از کلیدهای ستاره - مثلث استفاده کرد و همچنین برای اینکه کار ساده تر می باشد. می توان از کلیدهای اتوماتیک بهره گرفت. این کلیدها به طور اتوماتیک اول در مرحله ی ستاره قرار گرفته و پس از اینکه دور موتور به حداکثر رسید در حالت مثلث می روند و ماشین آماده بارگیری می شود. دراین ماشین ها برای راه اندازی غلطک ها یک کلید مجزا نیز وجود دارد.

الکتروموتور

موتورهایی که بر روی ماشین گندگی نصب می شوند تک فاز یا سه فاز بوده و دارای قدرتی بین 4 تا 10 اسب بخار دارند که البته به عرض صفحه گندگی بستگی دارد. باید توجه داشت در هنگام باردادن به ماشین، به عرض چوب و سختی آن توجه کرد تا فشار بیش از اندازه به الکتروموتور وارد نشود.

توپی

 به طور معمول توپی های گندگی دارای سه تیغه بوده اما ممکن است مانند ماشین های کف رنده دارای 2، 3، 4 و 6 تیغه نیز باشد که هر چه تعداد تیغه در توپی بیشتر باشد تعداد برخورد تیغه با چوب در زمان مشخص بیشتر شده و در نتیجه سطح چوب گندی شده صاف تر می گردد. البته این نکته را مد نظر داشته باشید که هرچه تعداد تیغه بیشتر باشد، تنظیمات آن نیز سخت تر می شود.    تیغه ها باید به وسیله دستگاه تنظیم تیغه، طوری میزان شوند که تمام آنها در یک سطح قرار گیرند در غیر اینصورت تمام تیغه ها به چوب برخورد نمی کند و کار یک دست نمی شود. نکته ی مهم انکه قطر توپی باید متناسب با دور الکتروموتور انتخاب شود زیرا رعایت نکردن این موضوع خطراتی را در پی خواهد داشت.

غلطک ها

برای هدایت یکنواخت و آسان چوب به داخل ماشین گندگی غلطک ها کاربرد پیدا می کنند:
غلطک آج دار: این غلطک قبل از تیغه و در بالا قرار گرفته و وظیفه ی آن گرفتن چوب و هدایت آن به طرف تیغه می باشد. شیارهای روی غلطک نسبت به محور اصلی آن زاویه دار بوده و به وسیله فنر، تحت فشار می باشد که به چوب نیز منتقل می شود. جهت حرکت این غلطک عکس جهت حرکت توپی می باشد.

غلطک صاف

 بعد از تیغه و در بالا قرار گرفته و وظیفه ی آن گرفتن چوب و هدایت آن به خارج دستگاه می باشد. صاف بودن آن به خاطر این است که به سطح چوب زخمی ایجاد نشود. مانند غلطک آج دار این غلطک نیز تحت فشار فنر می باشد. این دو غلطک هر دو هم قطر هستند زیرا باید همدور باشند در ضمن برای اعمال دور مساوی به هر دو غلطک این کار به وسیله نیروی زنجیر به به انجام می رسد.

غلطک صاف پائین

این غلطک در صفحه ی تنظیم ضخامت گندگی قرار می گیرد و وظیفه اش تسهیل انتقال چوب به طرف تیغه است. از دو طرف داخل بلبرینگ قرار گرفته اما با این حال از خود حرکتی ندارد و تنها در اثر فشاری که چوب به آنها وارد می کند حرکت می کنند. البته در برخی از مدلهای گندگی این غلطک ها تعبیه نشده اند.

بدنه ی ماشین

معمولا از جنس چدن و یا ورق ضخیم ساخته می شود که قسمت های مختلف ماشین، بر روی آن سوار می شوند.